Stronsiyum karbonat (SrCO3), beyaz veya gri bir toz halinde görünen stronsiyumun karbonat tuzudur.

Doğada stronsiyanit minerali olarak bulunur.

IUPAC adı: Stronsiyum karbonat

Eşanlamlılar: Karbonik asit stronsiyum tuzu, Strontianit

CAS Numarası: 1633-05-2

EC numarası: 216-643-7

Formülü: CO₃Sr

Kimyasal özellikler

Stronsiyum karbonat beyaz, kokusuz, tatsız bir tozdur.

Bir karbonattır, zayıf bir bazdır ve bu nedenle asitlerle reaktiftir.

Suda pratik olarak çözünmez (100 ml'de 0,0001 g).

Su karbondioksitle doyurulursa çözünürlük önemli ölçüde 100 ml başına 0,1 g'a yükselir.

Özellikler

Kimyasal formül: SrCO3

Molar kütle: 147,63 g·mol−1

Görünüm: Beyaz toz

Koku: Kokusuz

Yoğunluk: 3,5 g/cm3

Erime noktası: 1.494 °C (2.721 °F; 1.767 K) (ayrışır)

sudaki çözünürlük

0,0011 g/100 mL (18°C)

0,065 g/100 mL (100 °C)

Çözünürlük çarpımı (Ksp): 5,6×10−10

Diğer solventlerde çözünürlük: Amonyum klorürde çözünür

Amonyakta az çözünür

Manyetik duyarlılık (χ): −47,0·10−6 cm3/mol

Kırılma indeksi (nD): 1,518

Selestit cevherlerinde bulunan stronsiyum sülfattan (SrSO4) ticari olarak üretilen stronsiyum karbonat (SrCO3), diğer stronsiyum bileşiklerinin üretimi için en önemli hammaddelerden biridir ve çeşitli endüstriyel uygulamalarda yaygın olarak kullanılır.

Stronsiyum karbonatın iki ana uygulaması vardır: renkli televizyon tüplerinin üretiminde katkı maddesi olarak ve kalıcı seramik ferrit mıknatısların üretiminde bileşen olarak.

Diğer uygulamalar arasında çinko, cam, piroteknik, boya, kurutucu ve stronsiyum metali imalatı yer alır.

Stronsiyum karbonat tüketimi 2008'den 2018'e kadar iki katına çıktı (ABD Jeolojik Araştırma, 2021).

Elektrikli araç pazarının hızla genişlemesi nedeniyle talepteki bu büyümenin devam etmesi bekleniyor.

Stronsiyum Karbonat, motorlar, hoparlörler ve jeneratörler gibi çeşitli elektronik cihazlarda kullanılan ferrit mıknatısların üretiminde kullanılır.

Ayrıca Stronsiyum Karbonat, boya, kaplama gibi endüstrilerde özel kimyasallar ve pigmentler için bir bileşen olarak kullanılır.

Doğal olarak oluşan bir mineral olmasının yanı sıra, stronsiyum karbonat iki işlemden biriyle sentetik olarak hazırlanır.

Her iki süreç de, stronsiyum sülfatın (SrSO4) bir mineral formu olan doğal olarak oluşan sölestin ile başlar.

"Kara kül" sürecinde selesit, 1100-1300 °C'de kokla kavrularak stronsiyum sülfür oluşturulur.

Sülfat indirgenerek sülfür elde edilir:

SrSO4 + 2 C → SrS + 2 CO2

Stronsiyum sülfürün karbon dioksit gazı veya sodyum karbonatla karışımı daha sonra bir stronsiyum karbonat çökeltisi oluşturur.

SrS + H2O + CO2 → SrCO3 + H2S

SrS + Na2CO3 → SrCO3 + Na2S

"Doğrudan dönüşüm" veya çift ayrıştırma yönteminde, selesit ve sodyum karbonatın bir karışımı, önemli miktarlarda çözünmemiş diğer katılarla birlikte stronsiyum karbonat oluşturmak üzere buharla işlenir.

Bu malzeme, stronsiyum karbonatı çözerek bir stronsiyum klorür çözeltisi oluşturan hidroklorik asit ile karıştırılır.

Kara kül prosesinde olduğu gibi, stronsiyum karbonatın yeniden çökeltilmesi için karbondioksit veya sodyum karbonat kullanılır.

Kullanım Alanları

Nitrik asit stronsiyum karbonatla reaksiyona girerek stronsiyum nitrat oluşturur.

En yaygın kullanım havai fişeklerde ucuz bir renklendiricidir.

Stronsiyum ve tuzları alevde parlak kırmızı bir renk yayar. Diğer stronsiyum tuzlarından farklı olarak karbonat tuzu genellikle maliyeti ve higroskopik olmaması nedeniyle tercih edilmektedir. Asidi nötrleştirme yeteneği piroteknikte de faydalıdır.

Bir diğer benzer uygulama ise yol işaret fişeklerindedir.

Stronsiyum karbonat elektronik uygulamalar için kullanılır.

Katottan kaynaklanan elektronları absorbe edecek renkli televizyon alıcılarının üretiminde kullanılır.

Yanardöner cam, parlak boya, stronsiyum oksit ve stronsiyum tuzlarının hazırlanmasının yanı sıra şeker ve bazı ilaçların rafine edilmesinde kullanılır.

Seramik endüstrisinde sırların bir bileşeni olarak yaygın olarak kullanılmaktadır.

Akı görevi görür ve bazı metalik oksitlerin rengini değiştirir.

Baryum karbonata benzer bazı özelliklere sahiptir.

Ayrıca hoparlörlerde ve kapı mıknatıslarında kullanılan kalıcı mıknatıslar için stronsiyum ferritlerin üretiminde de kullanılır.

Stronsiyum karbonat ayrıca BSCCO gibi süper iletkenler ve elektrominesans malzemeler de yapar.

İlk önce SrO halinde kalsine edilir ve daha sonra kükürt ile karıştırılarak SrS:x elde edilir; burada x tipik olarak europiumdur.

Bu, frekansa duyarlı "mavi/yeşil" fosfordur ve limon yeşilinden maviye değişir.

Bunun yerine sarı/turuncu bir parlaklık elde etmek için galyum veya itriyum gibi diğer katkı maddeleri de kullanılabilir.

Zayıf bir Lewis bazı olması nedeniyle stronsiyum karbonat, karşılık gelen asit kullanılarak birçok farklı stronsiyum bileşiği üretebilir.